Jesteśmy niezależnym, apolitycznym i samorządnym stowarzyszeniem polskich sędziów.
Naszą główną misją jest obrona wolności i praw obywatelskich, fundamentu demokratycznej Polski, należącej do Unii Europejskiej.
Działamy od ponad 25 lat, w tym w międzynarodowych organizacjach sędziowskich Skupiamy ponad 3 500 sędziów, najwięcej w Polsce.

Opinia w sprawie nowelizacji art.426 par.2 k.p.k.

Pismem z dnia 7 sierpnia 2014r. Przewodniczący Komisji Ustawodawczej Senatu Rzeczypospolitej Polskiej zwrócił się do SSP IUSTITIA o zajęcie stanowiska w przedmiocie projektowanej zmiany przepisu art. 426 § 2 k.p.k. Senat RP proponuje, by przepis ten uzyskał brzmienie:

,,Od postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wydanego na skutek zażalenia, a także od wydanego w toku postępowania odwoławczego postanowienia o przeprowadzeniu obserwacji, zastosowaniu środka zapobiegawczego, nałożeniu kary porządkowej oraz w przedmiocie kosztów procesu lub nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, o których po raz pierwszy orzekał sąd odwoławczy, przysługuje zażalenie do innego równorzędnego składu sądu odwoławczego”.

 Poniżej opinia opracowana przez Zespół ds. Karnych SSP "Iustitia".

Opinia

      Stowarzyszenie w zasadzie pozytywnie ocenia potrzebę uzupełnienia katalogu orzeczeń, które – chociaż wydane w toku postępowania odwoławczego – powinny zostać poddane kontroli instancyjnej. Niemniej w związku z prowadzonymi pracami nad nowym brzmieniem art. 426 k.p.k., Stowarzyszenie pragnie zwrócić uwagę na kilka kwestii, które budzą jednak pewne wątpliwości.

   Pierwszą z nich jest całkowicie wadliwe brzmienie tego przepisu, po nowelizacji ustawą ze stycznia 2011r. ( Dz. U. Nr 48, poz. 246). W wyniku dokonanych wówczas zmian, przełamano jedną z podstawowych zasad obowiązującej procedury karnej, a mianowicie zasadę dwuinstancyjności postępowania. Uchylenie przepisu art. 426 § 1 k.p.k. i wprowadzenie możliwości zaskarżenia postanowienia sądu odwoławczego wydanego na wskutek odwołania (zażalenia) spowodowało, że nie tylko można żywić wątpliwości, czy w dalszym ciągu obowiązuje wspomniana zasada, ale doszło także do ,,zatarcia” różnicy pomiędzy orzeczeniem wydanym w postępowaniu odwoławczym na wskutek odwołania, a orzeczeniem wydanym ,,tylko” w postępowaniu odwoławczym. Nadarza się więc doskonała okazja, by błąd ten naprawić, przywracając poprzednie brzmienie art. 426 § 1, a kwestię zaskarżalności postanowień o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wydawanych w wyniku zażalenia, przenieść do osobnego przepisu – co proponował zresztą Prokurator Generalny w opinii do projektu noweli z 2011r. Pozostając przy tej tematyce, zdaniem Stowarzyszenia, problematyka orzekania przez sad odwoławczy w przedmiocie stosowania tymczasowego aresztowania również powinna zostać poddana ponownej analizie i środowiskowej dyskusji. Możliwość wydawania orzeczeń reformatoryjnych spowodowała, że zrodziła się konieczność wprowadzenia ,,trzeciej instancji”. Należałoby więc rozważyć ewentualność ograniczenia kontroli, wyłącznie do możliwości orzekania kasatoryjnego w przypadku rozpoznawania zażaleń na postanowienia nieuwzględniające wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania. 

    Ponieważ konieczność wprowadzenia kontroli orzeczeń w przedmiocie kosztów procesu, jeżeli zapadają w postępowaniu odwoławczym nie budzi wątpliwości, niewątpliwie należy stworzyć normatywną podstawę do jej zainicjowania. Nie wydaje się jednak konieczne wprowadzanie rozróżnienia na orzeczenia o kosztach procesu i te, wydawanych w przedmiocie wynagrodzenia za pomoc prawną świadczoną z urzędu. W obecnym stanie prawnym nie budzi wątpliwości, że przepis art. 626 § 3 k.p.k. stanowi podstawę prawną do zaskarżenia orzeczenia zarówno dla oskarżonego, który został obciążony ,,kosztami postępowania”, jak i dla pełnomocnika procesowego działającego z urzędu, który nie zgadza się z przyznanym mu przez sąd wynagrodzeniem. Wrzucanie do ,,jednego worka”, jakim w obecnym stanie prawnym jest art. 426 § 2 k.p.k., różnorakich kwestii, sprzeczne jest także z zasadami poprawnej legislacji. Stowarzyszenie proponuje więc, by nowelizacji podać przepis art. 626§ 3 k.p.k. Usunięcie zastrzeżenia ,,jeżeli nie wniesiono apelacji” ze zdania 1-ego tego przepisu, z pewnością byłoby wystarczające, aby doprowadzić do pożądanego efektu, jakim jest zagwarantowanie prawa do zaskarżenia orzeczenia w przedmiocie kosztów procesu, oczywiście jeżeli zostało wydane przez sąd odwoławczym po raz pierwszy.

 


Drukuj   E-mail