Jesteśmy niezależnym, apolitycznym i samorządnym stowarzyszeniem polskich sędziów.
Naszą główną misją jest obrona wolności i praw obywatelskich, fundamentu demokratycznej Polski, należącej do Unii Europejskiej.
Działamy od ponad 25 lat, w tym w międzynarodowych organizacjach sędziowskich Skupiamy ponad 3 500 sędziów, najwięcej w Polsce.

Uzasadnienia orzeczeń sądowych: problemy – próby odpowiedzi

27 listopada 2015 r. w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk zostało zorganizowane spotkanie „Uzasadnienia orzeczeń sądowych: problemy – próby odpowiedzi”.

Odbyło się ono w ramach projektu poświęconego uzasadnieniom decyzji stosowania prawa, realizowanego w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk i zostało zorganizowane we współpracy ze Stowarzyszeniem Sędziów Polskich „Iustitia”.

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Stowarzyszenia, sędziowie sądów rejonowych, okręgowych, apelacyjnych, Sądu Najwyższego i sądów administracyjnych, a także reprezentanci Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury oraz osoby biorące udział w realizacji projektu.

Problematyka uzasadnień stała się w ostatnim czasie przedmiotem żywego zainteresowania i dyskusji. Wskazuje się w niej szereg problemów i trudności, jakie wywołuje obecnie uzasadnianie orzeczeń – zarówno z perspektywy regulacji prawnej, jak i (przede wszystkim) praktyki. Spotkanie miało na celu próbę zidentyfikowania tych problemów i ich uporządkowania oraz zarysowania dróg ich rozwiązania. Punktem wyjścia do dyskusji – prowadzonej przez prof. dr hab. Ewę Łętowską – były trzy wystąpienia poświęcone problemom tworzenia i odbioru uzasadnień, wygłoszone przez naukowców zajmujących się m.in. interdyscyplinarnymi badaniami nad problematyką uzasadnień:

mgr Iwonę Rzucidło-Grochowską (doktorantkę w Katedrze Teorii i Filozofii Prawa UMCS, kierownika projektu badawczego „Uzasadnianie orzeczeń sądowych”), która poświęciła swoje wystąpienie odbiorcom uzasadnień;

dr. hab. Mateusza Stępnia (adiunkta w Katedrze Socjologii Prawa UJ), który przedstawił socjologiczne aspekty uzasadniania i uzasadnień;

dr Agnieszkę Damasiewicz (adiunkta Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza–Modrzewskiego), która omówiła wyniki badań empirycznych w zakresie uzasadnień.

Spotkanie skupiało się przede wszystkim na praktycznych problemach sporządzania uzasadnień: dla kogo i w jaki sposób są one pisane, jaka jest ich treść i konstrukcja oraz – co szczególnie istotne – w jakim zakresie i jakimi metodami można poprawić ich jakość oraz sprawność sporządzania. W trakcie dyskusji postawiono także pytania o nowy sposób tworzenia uzasadnień – nagranie motywów w postaci ustnej, mogące (zgodnie z nowo wprowadzoną regulacją) zastąpić wypowiedź pisemną. Owocna dyskusja pozwoliła także na zarysowanie sposobów, w jaki nauka prawa i praktyka sporządzania uzasadnień mogą połączyć siły w celu usprawnienia procesu uzasadniania i spełniania przez uzasadnienie szeregu jego funkcji procesowych i pozaprawnych.
Spotkanie było kolejnym wydarzeniem zorganizowanym w ramach projektu poświęconego uzasadnieniom, realizowanego w INP PAN przez grupę naukowców i praktyków pod opieką merytoryczną prof. dr hab. Ewy Łętowskiej.

Pierwszym efektem projektu stała się praca zbiorowa „Uzasadnienia decyzji stosowania prawa” (Wolters Kluwer Polska 2015) pod redakcją I. Rzucidło-Grochowskiej i M. Grochowskiego. Zawiera ona opracowania poświęcone uzasadnieniom, systematyzujące dotychczasowy stan wiedzy w tym zakresie z perspektywy naukowej i będące punktem wyjścia do dalszych badań. Uwzględnia ona nie tylko procesowy obszar tworzenia uzasadnień, ale też ich kształt i rolę w innych kulturach prawnych, a także funkcjonowanie ich w przestrzeni pozaprawnej – językowej, socjologicznej i psychologicznej.

Kolejnym przedsięwzięciem realizowanym w ramach projektu stało się przygotowanie komentarza poświęconego uzasadnieniom orzeczeń sądowych i aktów wydawanych przez organy administracyjne (seria Sądowe Komentarze Tematyczne w Wydawnictwie C.H. Beck, planowany termin wydania – 2016 r.). Publikacja ta stanowić będzie zbiór wypowiedzi na temat uzasadnień sporządzanych we wszystkich postępowaniach regulowanych w prawie polskim – ujmując problem przede wszystkim z perspektywy praktycznej.

W ramach projektu prowadzone są także badania empiryczne na temat uzasadnień i procesu stosowania prawa oraz wydarzenia o charakterze szkoleniowo – edukacyjnym.

Projekt ten jest zaawansowany i posiada szerokie zaplecze eksperckie. Zaangażowane w niego osoby reprezentują różnorodne dyscypliny wiedzy (zarówno w ramach nauk prawnych, jak i spoza nich) – w wielu wypadkach łącząc aktywność badawczą z doświadczeniami w praktyce stosowania prawa. W ten sposób projekt zmierza do wypełnienia istotnej luki w dotychczasowym stanie wiedzy na temat uzasadnień – koncentrując się zarówno na zadaniach naukowych, jak i przedsięwzięciach mających znaczenie dla praktyki prawniczej.

            Iwona Rzucidło-Grochowska


Drukuj   E-mail