Jesteśmy niezależnym, apolitycznym i samorządnym stowarzyszeniem polskich sędziów.
Naszą główną misją jest obrona wolności i praw obywatelskich, fundamentu demokratycznej Polski, należącej do Unii Europejskiej.
Działamy od ponad 25 lat, w tym w międzynarodowych organizacjach sędziowskich Skupiamy ponad 3 500 sędziów, najwięcej w Polsce.

Stanowisko Zarządu SSP IUSTITIA w związku ze złożonym przez grupę posłów na Sejm wnioskiem o stwierdzenie niezgodności przepisów o samorządzie adwokackim i samorządzie radców prawnych

Stowarzyszenie Sędziów Polskich IUSTITIA wysoce krytycznie ocenia złożony 27 kwietnia 2022 roku przez grupę posłów RP w Trybunale Konstytucyjnym wniosek o stwierdzenie niezgodności:

1) przepisu art. 38 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2017 r., poz. 2368 ze zm.) z art. 17 ust. 1, art. 20 w zw. z art. 22 oraz z art. 65 ust. 1 w zw. z art. 58 ust. 1 i w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji;

2) przepisu art. 49 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1870 ze zm.) z art. 17 ust. 1, art. 20 w zw. z art. 22 oraz z art. 65 ust. 1 w zw. z art. 58 ust. 1 i w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, zarejestrowany pod sygnaturą K 6/22.

W uzasadnieniu wniosku grupa posłów usiłuje wykazać, że ustawodawca, określając obowiązek przynależności do izby samorządowej adwokatów i aplikantów adwokackich, mających siedzibę zawodową na terenie izby, której zasięg terytorialny określa Naczelna Rada Adwokacka (odpowiednio w przypadku radców prawnych kryterium przynależności do odpowiedniej izby stanowi natomiast miejsce zamieszkania radcy prawnego i aplikanta radcowskiego), zrezygnował z modelu pluralistycznego i postawił na model jednorodny. Wnioskodawcy wskazują, że obejmując cały kraj jednym samorządem zawodowym, co samo w sobie może istotnie utrudniać osiągnięcie konstytucyjnych zadań samorządu zawodowego, ustawodawca jednocześnie pozostawił organom samorządowym kompetencję do samodzielnego określenia liczby izb oraz obszarów ich działania. Skoro zaś członek danej izby nie może przejść do innej izby bez istotnej zmiany w swoim życiu (zmiana siedziby zawodowej lub miejsca zamieszkania), to takie rozwiązania – w ocenie wnioskodawców – otwierają rzekomo furtkę do marginalizacji niektórych członków lub ich grup poprzez iniedopuszczenie do organów samorządów. Sposobu na niwelację tychże negatywnych konsekwencji wynikających z obowiązujących obecnie rozwiązań normatywnych wnioskodawcy upatrują we wprowadzeniu większej liczby kryteriów tworzenia izb adwokackich i radcowskich niż tylko terytorialny, odwołując się przy tym do takich linii dyferencjacji, jak np. forma wykonywania zawodu (indywidualna kancelaria, zespół, spółka), specjalizacja w określonej gałęzi prawa czy wreszcie różnice światopoglądowe. 

Stowarzyszenie Sędziów Polskich IUSTITIA wskazuje, że faktycznym celem tak sformułowanego wniosku jest stworzenie pretekstu do likwidacji niezależnych samorządów zawodów zaufania publicznego adwokatów i radców prawnych oraz ich praktyczne podporządkowanie arbitralnemu zarządowi władzy wykonawczej. Sędziowie, jako grupa zawodowa, której istotą jest niezależność i niezawisłość, doświadczyli skutków podobnych działań w zakresie zmian w funkcjonowaniu i składzie zgromadzeń sędziów sądów powszechnych, czy kolegiów sądów okręgowych. Ustawodawca, zmieniając zasady wyboru członków tych ciał i do minimum ograniczając kompetencje działania tych organów, praktycznie pozbawił środowiska sędziów danego okręgu możliwości wyrażania stanowisk i sprawił, że kolegia stały się właściwie podległe lojalnym wobec Ministra Sprawiedliwości prezesom sądów. SSP IUSTITIA wyraża obawę, że podobne mechanizmy, przećwiczone wobec organów sądów powszechnych, mogą zostać następnie zastosowane wobec samorządów adwokackich i radcowskich, co w praktyce oznacza zniszczenie niezależności tych zawodów. Wprowadzenie innych kryteriów niż terytorialne do mechanizmu tworzenia izb samorządowych w realny sposób uderzy bowiem w niezależność adwokatury i radców prawnych, stwarzając ryzyko upolitycznienia tych dwóch zawodów prawniczych. 

Adwokatura oraz radcowie prawni występują w interesie obywatela - w szczególności stają obok obywatela w sytuacji, gdy ten spotyka się z usankcjonowanym aparatem państwowej opresji. Jedynie niezależny i silny samorząd adwokacki oraz samorząd radców prawnych są gwarantami zapewnienia każdemu adwokatowi i radcy prawnemu wsparcia i ochrony przy wykonywaniu przez nich pracy, szczególnie w zakresie ochrony tajemnicy adwokackiej, tajemnicy radcy prawnego, a przede wszystkim – będącej podstawową gwarancją procesu karnego – tajemnicy obrończej. 

Obecna struktura samorządu adwokackiego i radcowskiego pozwala na pełną realizację zadań, do których adwokatura i radcowie prawni są powołani. Podkreślić też należy, że samorząd adwokacki czy samorząd radcowski, są gwarantami prawidłowego wykonywania zawodu przez ich członków, w tym m. in. etycznego postępowania i wysokiej jakości merytorycznej świadczonych usług. Stąd też postulowana we wniosku dowolność przystąpienia do struktur samorządowych stanowi faktyczne zagrożenie dla podstawowych praw i wolności konstytucyjnych obywateli, pozostaje w związku z prawem do skutecznej pomocy prawnej ze strony niezależnego prawnika w postępowaniach sądowych i pozasądowych, a zatem wiąże się z prawem do sądu (art. 45 ust. 1) oraz prawem do obrony (art. 42 ust. 2). Rolą samorządów zawodów zaufania publicznego, takich jak radcowie prawni i adwokaci, jest zapewnienie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu przez przedstawicieli tych profesji, zagwarantowanie wysokiego poziom usług prawnych, świadczonych przez osoby odpowiednio przygotowane do wykonywania zawodu, a także cechujących się nienaganną postawą moralną. Ograniczenie w jakikolwiek sposób możliwości skorzystania przez obywateli z zagwarantowanych im na mocy Konstytucji RP podstawowych wolności i praw jest w konsekwencji zamachem na ich fundamentalne prawa, gwarantowane w demokratycznym państwie prawnym.

Komunikaty

Media