W dniach 14-16 kwietnia 2023 r. odbyło się XXIX Zebranie Delegatów SSP „Iustitia” w Ołtarzewie, pod hasłem „Zbuduj z nami nowoczesne sądownictwo!”
„Chcemy zbudować nowoczesny, efektywny i niezależny wymiar sprawiedliwości. Musimy zrobić to sami. Mamy najlepsze od lat projekty. Wiemy jak to zrobić. Jesteśmy w stanie łączyć i zbudować silne sądownictwo na poziomie europejskim. Nasz cel to systemowy pakiet ustaw. (…) Iustitia jest rozpoznawalana na świecie. To tradycja już 31 lat, 33 ciężko pracujące oddziały, znakomite zespoły merytoryczne. Członkini Iustitii, sędzia Monika Frąckowiak została wiceprezeską MEDEL - europejskiego stowarzyszenia sędziów i prokuratorów. Mamy powody do radości i dumy”. Tymi słowami powitał wszystkich delegatów, obserwatorów i gości Prezes Stowarzyszenia Krystian Markiewicz.
Zebranie gościło wielu znamienitych gości z całego świata, spośród których należy wyróżnić osobę sędziego niderlandzki, prof. na Uniwersytecie w Maastricht - Kees Sterk, gdyż dołączył on do naszego grona jako Honorowy Członek Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia".
W laudacji Prezes Krystian Markiewicz mówił o nim „Kees to człowiek dialogu, ale z silnym poczuciem priorytetów i podstawowych zasad, których naruszyć nie wolno. A wszystko to w imię wspólnego, europejskiego dobra, jakim jest praworządność. (…) Praworządność jest wartością, którą ceni sobie ponad wszystko. Od zawsze jest bardzo zaangażowany w pomoc polskiemu sądownictwu poprzez różne działania na różnych szczeblach. Zaczynając od licznych wystąpień na płaszczyźnie międzynarodowej (…), poprzez działania na różnych szczeblach, w tym ostatnio (wraz z Laurent Pech'em) w skonstruowanie skargi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na niedostateczne działania Komisji Europejskiej co do wspierania praworządności. (…) Last but not least Kees to człowiek, któremu sądownictwo polskie i solidarność są bardzo bliskie. Prawdziwy stosunek laureata widać było podczas przemówienia na XXX- leciu Iustitii (de facto: XXXI-leciu) zaczął po polsku mówić "za waszą i naszą wolność", wspominając pomnik znajdujący się 1500 metrów od jego rodzinnego domu, postawiony ku czci polskich żołnierzy, którzy wyzwolili jegorodzinną Bredę spod niemieckiej okupacji.”
Dziękując, w poruszających słowach, Laureat podkreślił wagę tego wyróżnienia. Wspominał początki kontaktu z Polską, tematem sądownictwa polskiego, pierwsze spotkania z polskimi sędziami, jak również decydujące – jak się okazało, spotkanie z członkami ministerstwa sprawiedliwości, kiedy zrozumiał się, że niezależność sądownictwa w Polsce faktycznie jest zagrożona, ale i to, że nie jest to tylko problem polski, lecz wszystkich państw Unii Europejskiej. Podkreślił, że jesteśmy europejskimi sędziami, o czym świadczył Marsz Tysiąca Tóg w Warszawie, wspominany przez niego z dumą i wzruszeniem.
Nakreślił również założenia stworzenia Rady Konsultacyjnej przy Komisji Europejskiej UE, której zadaniem byłaby dbałość, aby decyzje odnoszące się do rule of law były zgodne z traktatami i naszymi wartościami.
Kees Sterk wezwał: „Musimy marzyć.”, gdyż jako sędziowie mamy obowiązek zapewnić, aby wartości (rule of law) były realizowane w Europie. Kolejni przemawiający, w tym profesor nauk prawnych Małgorzata Gersdorf, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, wspominała wielkie wsparcie Keesa Serka. Również sędzia SN Dariusz Zawistowski wyraził uznanie za wsparcie ze strony Laureata w walce o praworządność, w tym niezależność Sądu Najwyższego.
Do wezwania „Musimy marzyć” Keesa Sterka nawiązywało wystąpienie sędziego Sądu Najwyższego dr hab. Piotr Prusinowski, który podzielił się mottem swojego życia: contra spem spero - wiara wbrew nadziei i tym, co ono znaczy dla niego, ale i dla nas sędziów w niepewnych czasach.
Swoje wystąpienia mieli również prezesi organizacji europejskich: prezeska MEDEL – prokurator Mariarosaria Guglielmi oraz prezes EAJ – sędzia SN Chorwacji Duro Sessa.
Z kraju ogarniętego wojną przyjechali sędziowie ukraińscy:
- Lev Kyshakevych, sędzia Sądu Najwyższego Ukrainy - i zarazem przewodniczący ukraińskiej Rady Etycznej Sędziów, która czuwa nad prawidłowością powołań sędziów. Przemawiając do zebranych dziękował za wsparcie polskim prawnikom, w tym za to, że pomagają zbliżać sądownictwo Ukrainy do europejskiego, a Ukrainę - do Unii Europejskiej. Deklarował, że sędziowie ukraińscy chcą razem z polskimi sędziami budować nowoczesne sądy.
- Sędzia Olena Żuravska z Sądu Okręgowego w Kijowie, członkini ukraińskiej KRS, która zapewniała, że ukraińskie sądy pracują cały czas, pomimo trudnych warunków i zniszczeń - wskutek rosyjskich ataków zniszczeniu uległo 90 budynków sądów, a 54 sądy znalazły się na terytoriach tymczasowo okupowanych przez Rosję. Podała, że w takich warunkach przez rok wojny sądy w Ukrainie rozpoznały 2,5 miliona spraw, w tym sam Sąd najwyższy - 90 tysięcy, że zapadają pierwsze wyroki o zbrodnie wojenne, a ukraińscy sędziowie współpracują z Międzynarodowym Trybunałem Karnym w Hadze. Mówiła również, że sędziowie trafiają do niewoli i walczą na froncie - mundur założyło 54 sędziów. Walczy też 326 cywilnych pracowników sądowych. Jednak pomimo wojny ukraińscy sędziowie chcą reformować swoje sądy. Swoje wystąpienie zakończyła słowami: „Slava Ukraini", na co uczestnicy Zjazdu wstali, by brawami symbolicznie podziękować za taką wolę zmian i walki o wolność i niezależność.
Gościliśmy również prezesa Krajowej Izby Radców Prawnych Włodzimierz Chróścik, który wraz z Prezesem Krystianem Markiewiczem ogłosił, że III Kongres Prawników Polskich odbędzie się w Gdańsku w dniu 24 czerwca 2023 r.
Głos zabrał również Dariusz Korneluk, Wiceprezes Stowarzyszenia Prokuratorów "Lex Super Omnia", które jest również jednym z organizatorów Kongresu.
Najmłodsze pokolenie sędziów reprezentowała Aleksandra Siniecka-Kotula, członkini Stowarzyszenia Absolwentów i Aplikantów KSSiP VOTUM, przedstawiając swoje uwagi – również krytyczne, do projektu zmiany ustawy o ustroju sądów powszechnych autorstwa Stowarzyszenia „Iustitia”.
Wspomniane osoby nie wyczerpują listy ponad 30 osobowej grupy gości, w tym w znacznej części zagranicznych, którzy dołączyli do Zebrania po zakończeniu międzynarodowej konferencji pt. "Tribunal established by law” (Sąd ustanowiony na podstawie prawa), która odbyła się 14 kwietnia 2023 r. w Warszawie, a której – obok , współorganizatorem było Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”.
Ważnym punktem zebrania w dniu 15 kwietnia 2023 r. było wręczenie honorowej odznaki Stowarzyszenia: sędziom z Oddziału w Katowicach: Marzenie Gregorczyk i Rafałowi Cebuli, sędzi Jolancie Jeżewskiej z Oddziału w Gdańsku, sędzi Monice Maćkowiak z Oddziału w Bydgoszczy, sędziom z Oddziału w Krakowie: Marzenie Stoces i Maciejowi Ferek oraz sędziemu Arturowi Broś z Oddziału w Przemyślu.
Sędzia Maciej Ferek głosami obywateli - otrzymał szczególne wyróżnienie w postaci Obywatelskiej Honorowej Odznaki Iustitii.
Na uwagę zasługuje również wspomnienie, że Zebranie Delegatów Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia przyjęło uchwałę o zmianie statutu - tak, że jego członkami mogą być obecnie również asesorzy sądowi. Asesor traciłby członkostwo, gdyby nie został powołany do pełnienia urzędu sędziego.
Projekt tzw. ustawy przywracającej praworządność zakłada, że uchwały neo-KRS w sprawach indywidualnych powołań do pełnienia urzędu sędziego Sądu Najwyższego, sądu powszechnego, sądu wojskowego i sądu administracyjnego albo asesora sądowego w sądzie administracyjnym są nieważne z mocy prawa (art. 11 ust. 1 projektu), a stosunek sędziego uznaje się w tych przypadkach za nienawiązany, jednak nie dotyczy to asesorów w sądach powszechnych. Projekt różnicuje sytuację byłych asesorów. Z uwagi na inną drogę objęcia urzędu sędziego sądu rejonowego, w tym odmienną rolę Krajowej Rady Sądownictwa w postępowaniu nominacyjnym wynikłym z przekształcenia etatu asesorskiego w sędziowski - projekt zakłada swoiste domniemanie prawidłowości powołania asesora sądowego na stanowisko sędziego sądu rejonowego (art. 11 ust 3, art. 12 ust. 2). Jedynie w szczególnych wypadkach Krajowa Rada Sądownictwa będzie mogła podjąć uchwałę o skierowaniu do sądu dyscyplinarnego wniosku o złożenie sędziego z urzędu. (art. 13 ust. 2).
Jest to wyraz konsekwentnej postawy Stowarzyszenia od 2017 r, kiedy ówczesna Krajowa Rada Sądownictwa złożyła sprzeciw wobec zajmowania stanowiska asesora przez 265 absolwentów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, a Iustitia zaangażowała się w rozmowy dotyczące tych młodych osób, pozbawionych możliwości wykonywania zawodu, do którego przez wiele lat się kształciły. Już wtedy wskazywaliśmy: "Decyzja Krajowej Rady Sądownictwa co do sprzeciwu wobec zajmowania przez konkretną osobę stanowiska asesora powinna być gruntownie przemyślana i tak też uzasadniona.
Najwyższe organy odpowiedzialne za funkcjonowanie sądów: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Krajowa Rada Sądownictwa oraz Minister Sprawiedliwości mają konstytucyjny obowiązek współpracy. Organy te powinny mieć na uwadze, że ich działania lub zaniechania wpływają na karierę zawodową asesorów, a przede wszystkim na prawo każdego obywatela do sprawnego i rzetelnego procesu."
Iustitia apelowała wówczas do Ministra Sprawiedliwości i KRS o rozpoczęcie - przy udziale przedstawiciela prezydenta i osób zainteresowanych - rozmów zmierzających do znalezienia rozwiązania, które zagwarantuje obywatelom pełnienie urzędu przez osoby przygotowane do tego należycie pod każdym względem, posiadające gwarancje niezawisłości i właściwości niezbędne do wykonywania służby asesora.
Zostało to wówczas docenione przez Stowarzyszenie Aplikantów i Absolwentów KSSiP, czego wyrazem był skierowany do SSP Iustitia list, gdzie czytamy:"(..) chciałbym złożyć Państwu podziękowania za wyrazy wsparcia i solidarności wobec asesorów sądowych. W szczególności pragnę podziękować za czynny udział zarządu SSP Iustitia w organizacji tzw. okrągłego stołu w sprawie asesorów sądowych w dniu 8 listopada 2017 roku. Postawa sędziów pozostanie w naszej pamięci jako budujący przykład koleżeństwa i troski o dobro wymiaru sprawiedliwości."
#zbudujznaminowoczesnesądownictwo
Projekt ustawy: https://www.iustitia.pl/4357-aktualny-projekt-ustawy...
Uchwała w sprawie członkostwa asesorów: https://www.iustitia.pl/.../4678 uchwaly-xxix-zwyczajnego...
Oświadczenia w sprawie asesorów z 2017 roku:
https://www.iustitia.pl/.../1931-oswiadczenie-ssp...
https://www.iustitia.pl/.../1956-asesorzy-sadowi-dziekuja...