Komunikat prasowy z 15 lutego 2023 r. Bruksela
Komisja Europejska podejmuje decyzję o skierowaniu sprawy przeciwko POLSCE do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z naruszeniem prawa UE przez polski Trybunał Konstytucyjny
Komisja Europejska podjęła dziś decyzję o skierowaniu sprawy przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z naruszeniem prawa UE przez polski Trybunał Konstytucyjny i jego orzecznictwo.
Komisja wszczęła przeciwko Polsce postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w dniu 22 grudnia 2021 r., wysyłając wezwanie do usunięcia uchybienia. Nastąpiło to po orzeczeniach polskiego Trybunału Konstytucyjnego z 14 lipca 2021 r. i 7 października 2021 r., w których uznał on przepisy traktatów UE za niezgodne z polską konstytucją, w sposób wyraźny kwestionując nadrzędność prawa UE. Celem Komisji jest zapewnienie ochrony praw obywateli polskich i umożliwienie im korzystania z dobrodziejstw UE w taki sam sposób, jak wszystkim obywatelom UE. Pierwszeństwo prawa UE zapewnia równe stosowanie prawa UE w całej Unii.
Trybunał Konstytucyjny swoimi orzeczeniami naruszył ogólne zasady autonomii, pierwszeństwa, skuteczności, jednolitego stosowania prawa unijnego oraz mocy wiążącej orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Komisja uważa, że orzeczenia te naruszają również art. 19 ust. 1 TUE, który gwarantuje prawo do skutecznej ochrony sądowej, poprzez nadanie mu nadmiernie restrykcyjnej wykładni. Tym samym pozbawia jednostki występujące przed polskimi sądami pełnych gwarancji określonych w tym przepisie.
Komisja uważa również, że Trybunał Konstytucyjny nie spełnia już wymogów niezależnego i bezstronnego sądu ustanowionego wcześniej przez prawo. Wynika to z nieprawidłowości w procedurach powoływania trzech sędziów w grudniu 2015 r. oraz w wyborze jego prezesa w grudniu 2016 r.
W dniu 15 lipca 2022 roku Komisja postanowiła wysłać Polsce uzasadnioną opinię, na którą Polska odpowiedziała w dniu 14 września 2022 roku, odrzucając argumentację Komisji. Polska odpowiedź nie odnosi się do zastrzeżeń Komisji. Dlatego też Komisja podjęła dziś decyzję o skierowaniu sprawy przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Kontekst
Praworządność jest jedną z podstawowych wartości Unii Europejskiej. Ma ona zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania UE jako całości, w odniesieniu do rynku wewnętrznego, współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, a także dla zapewnienia, że sędziowie krajowi, którzy są również "sędziami unijnymi", mogą wypełniać swoją rolę w stosowaniu prawa UE i mogą właściwie współdziałać z Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Jak wskazano w sprawozdaniu dotyczącym praworządności z 2022 r., nadal utrzymują się poważne obawy związane z niezależnością polskiego sądownictwa. W latach 2019 i 2020 Komisja wszczęła dwa nowe postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w celu ochrony niezależności sądów. Od tego czasu Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że system dyscyplinarny dla sędziów w Polsce nie jest zgodny z prawem UE. Trybunał przyznał również środki tymczasowe w celu zawieszenia uprawnień Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego w odniesieniu do spraw dyscyplinarnych dotyczących sędziów. W swoim planie naprawy i odporności (RRP) Polska zobowiązała się do podjęcia reform systemu dyscyplinarnego dotyczącego sędziów, likwidacji Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego oraz utworzenia postępowania odwoławczego dla sędziów, których dotyczą orzeczenia tej Izby, mającego na celu wzmocnienie niektórych aspektów niezależności sądownictwa. W grudniu 2021 roku Komisja wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego dotyczące polskiego Trybunału Konstytucyjnego i jego orzecznictwa. Polski Trybunał Konstytucyjny wydawał orzeczenia bezpośrednio kwestionujące nadrzędność prawa UE i postanowień traktatów UE. Dzisiaj Komisja podjęła decyzję o skierowaniu tej sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.